درمان غذایی پزشکی و اصول آموزشی تغذیه در دیابت

تیم درمان اصولی رفتار کاهش وزن, شامل کاهش کالری برنامه غذایی و فعالیت فیزیکی اهمیت زیادی در افراد چاق یا اضافه وزن ,در جلوگیری از گسترش دیابت نوع 2 وجود دارد.نگه داشتن این رفتار به مدت طولانی می تواند مشکل باشد.این افراد باید بصورت دایم مورد حمایت قرار گیرند و در صورت نیا از داروها برای کاهش وزن استفاده کنند.

برنامه های غذایی متفاوتی برای رژیم غذایی وجود دارد که شامل رژیم غذایی مدیترانه ای و کم چربی و کم کالری . مقدار مواد غذایی ,از روی لود و اندکس غذایی مشخص می شود که در قسمت درمان غذایی مفصل توضیح داده می شود و بررسی غذای برای اجتناب از فشار خون Dietary Approaches to Stop Hypertension  DASH  و تاکید روی غلات کامل,دانه های گیاهی,حبوبات,و میوه جات و سبزیجات و غذای کمتر فرآوری شده,  مهم هستند.

intermittent fasting و time -restricted eating در بخش Eating Patterns and Meal Planning اضافه شده است.

در اثر عواملي همچون افزايش شيوع چاقي ناشي از شكل نادرست زندگي شهرنشيني و افزايش سن جوامع بشري ، شيوع بيماري ديابت در جهان به سرعت رو به افزايش است و متاسفانه اين افزايش در كشورهاي در حال توسعه از جمله در كشور ما چشم گيرتر است، چنان كه در حال حاضر حدود 200 ميليون نفر در دنيا و بالغ بر 3 ميليون نفر در ايران به اين بيماري مبتلا هستند .مبتلايان به ديابت بيش از ديگران در معرض خطر بروز عوارضي مانند اختلالات بينايي، حملات قلبي – عروقي، قطع پا و يا نارسايي كليوي قرار دارند . مطالعات اخير نشان داده اند كه با رعايت برنامه غذايي سالم (اعتدال در مصرف غذا) و داشتن فعاليت فيزيكي منظم،كنترل دقيق قند خون (با مصرف داروهاي خوراكي و يا انسولين )، فشار خون و سطح چربي هاي خون، از بروز بسياري از اين عوارض جلوگيري مي شود و بدين طريق بيماران ديابتي مي توانند از يك زندگي سالم و طول عمر طبيعي بهره مند گردند .

برای خیلی از دیابتیک ها این موضوع مهم است که چه بخورند.تنها یک نوع برنامه غذایی برای دیابتی ها وجود ندارد. و برنامه غذایی برای هر کسی جداگانه و اختصاصی طراحی شود.در تمام مراحل درمان باید ادامه پیدا کندوبا سیستم آموزشی وجود مدیریتی و تیم مراقبان و تیم درمانی هماهنگ شود.با اجرای کامل رژیم درمانی , A1C حدود 1.9-1 درصد در دیابت نوع 1 و حدود 2-0.3  کاهش پیدا کرده است.حتی بعد از شروع دارو برای دیابت رژیم غذایی باید اادامه یابد

غربالگری از نظر ناامنی غذایی توسط اعضایتیم مراقبان بهداشتی دیابت انجام گردد.

اهداف درمان  رژیم غذایی در بزرگسالان دیابتیک

1-برای گسترش و حمایت الگوی غذایی سالم,تاکید روی غذاهای با غلظت غذایی دراندازه های تقسیم شده مناسب و بهبود کلی بهداشت اهداف زیر مدنظر می باشد.a-انجام و نگهداری وزن بدن در هدف تعیین شده b-به هدف رسیدن قند خون,فشار خون وچربی خون c-تاخیر یا جلوگیری از عوارض دیابتی

2-رسیدن به نیازهای غذایی بر اساس شخص ,ترجیحات فرهنگی,اداب بهداشتی,رضایت وتوانایی درتغییر رفتاری وبراساس موانع تغییر

3-ادامه لذت غذای بوسیله پرهیز از پیشداوری در مورد غذاهای انتخابی و اگر غذایی را محدود می کنیم از روی شواهد علمی باشد.

4-برای فراهم کردن از وسایل عملی برای بهبود الگوی رژیم غذایی استفاده بیشتری بکند واز تمرکز صرفا روی ماکرو ومیکرو نوترینت یا غذای واحد کمتر تاکید نماید

موثر بودن درمان غذایی Effectiveness of nutrition therapy

برنامه رژیم درمانی غذایی جهت رسیدن به اهداف درمان باید توسط یک کارشناس تغذیه با تجربه و دانا ثبت و تجویز شود.وبه تمام دیابتیک های نوع 1 و2 وپره دیابتیکها ودیابت حاملگی توصیه شود.

به علت اینکه برنامه رژیم درمانی غذایی مقرون به صرفه است وعوارض کاردیومتابولیک را کاهش می دهد.بهتر است توسط  بیمه ها حمایت شود

تعادل انرژی Energy balance

برای تمام بیماران دیابتی چاق یا افزایش وزن , کاهش وزن به اندازه 5 درصد و نگهداشتن این وزن با رعایت بهبود شیوه زندگی توصیه می شود.

الگوی خوردن غذا,توزیع ماکرونوترینت و برنامه وعده غذایی

منظور ماکرونوترینت همان کربوهیدرات ,پروتئین و چربیها می باشد.میکرو نوترینت شامل ویتامین ها و املاح معدنی مثل سدیم ,پتاسیم ,کلسیم,فسفر و غیره می باشد.یک در صد ایده الی برای کالری ناشی از کربوهیدرات ,پروتئین و چربی وجود ندارد. بنابراین توزیع ماکرونوترینت ها برای هر شخصی بر اساس ارزیابی الگوی رژیم غذایی, ترجیهات بیمار و هدفهای متابولیک تعیین می شود.علائق شخصی بیمار شامل آداب رسوم فرهنگ مذهب باورهای بهداشتی  اهداف و اقتصاد و اهداف متابولیک  راموقعی که برای تعیین بهترین رژیم غذایی کار می کنیم باید در نظر گرفته شود.این موضوع مهم است که هر عضو تیم مراقبت بهداشتی مجهز به دانش تغذیه شود تا بتواند بیماران خود را حمایت کند و دانش حود را با مد نظر گرفتن شواهد علمی تکمیل و در انتخاب رژیم غذایی مناسب بیماران را راهنمایی نماید.الگوهای غذایی مختلفی برای افراد دیابتیک نوع 2 و پره دیابتیک ها مورد قبول واقع شده است . در تمام انها فاکتور های زیر باید مورد توجه قرار گیرد.1-تاکید روی سبزیجات بدون نشاسته ای 2-به حداقل رساندن قند و غذاهای پرورده 3-انتخاب غذاهای کامل متمرکز شویم. الگوهای رژیم غذایی شامل 1- رژیم غذایی مدیترانه ای 2-کم کربوهیدرات 3- گیاهخواری یا وجتاریان  مقبول هستند ولی برای هر بیمار رژیم خاص خودش بر اساس علایق ,نیازها و اهداف بیمار مشخص شود.رژیم های با کربوهیدرات پایین برای دیابتیک نوع 2 و پره دیابتیک مفید است ولی برای زنان حامله و در حین شیردهی ,کسانی که بیماری خوردن دارند وبیماران کلیوی توصیه نمی شود و این رژیم کم کربوهیدرات, درکسانی که  داروهای SGLT2 i  بعلت ریسک احتمالی کتواسیدوز با احتیاط توصیه شود.برای بیماران دیابت نوع1 یک الگوی غذایی خاصی بر دیگری ارجح نمی باشد.متد بشقاب دیابتی بصورت شایع برای فراهم کردن وعده غذایی پایه بکار می رود و مشخص میکند که یک بشقاب 9 اینچی چگونه بر حسب کالری یا انرژی تقسیم کنیم. و1/4 ان را با کربوهیدرات پر کنیم وقسمت بزرگ با سبزیجات  با نشاسته کم پر کنیم.نشان دادن تصویر  یک بشقاب طراحی شده با این متد مفید است.

هفت مرحله ساده برای طراحی بشقاب غذا در تغذیه سالم:

این مراحل برای “کنترل دیابت” و کاهش وزن موثر می باشد. طراحی بشقاب غذا این اجازه را به شما می دهد که مواد غذایی دلخواه را انتخاب نموده، اما با تغییر در اندازه ی سهم ها می توانید از هر گروه مواد غذایی، انتخاب های سالم تری داشته باشید.
با این هفت مرحله آغاز نمایید:
1. خطی مستقیم وسط بشقاب ناهار خود بکشید. سپس یکی از بخش ها را مجددا به دو بخش تقسیم نمایید. با انجام این کار شما سه بخش در بشقاب خود خواهید داشت.
2. بزرگترین بخش بشقاب را با سبزیجات غیر نشاسته ای پر کنید. برای مثال:* اسفناج، هویج، کاهو، سبزیجات، کلم پیچ * نخود سبز، بروکلی، گل کلم، گوجه فرنگی * پیاز، خیار، چغندر، بامیه * قارچ، فلفل، شلغم
3. حال یکی از بخش های کوچک را با مواد غذایی نشاسته ای یا غلات کامل پر نمایید. برای مثال:* نان حاوی غلات کامل * گیاهان گندمی حاوی فیبر زیاد، برنج ، ماکارونی * حبوبات پخته شده مثل لوبیا * سیب زمینی، لوبیا سبز، ذرت
4. سپس در بخش کوچک باقیمانده ، پروتئین ها را قرار دهید. برای مثال:غذاهای با منشاء گیاهی* گوشت مرغ یا بوقلمون بدون پوست * ماهی مثل ماهی تن، سالمون * سایر مواد غذایی دریایی مثل میگو * تخم مرغ و پنیر کم چرب
5. به برنامه غذایی خود میوه یا لبنیات و یا هر دو را اضافه نمایید.
6. از چربی های سالم و به مقدار کم استفاده نمایید.                                                                                                                                                                                              7- غذ اسالم  تازه و فیبرهای غذایی مانند سبوس در رژیم غذایی موجود باشد.

 توصيه هاى فدراسيون جهانى ديابت براى يك تغذيه سالم براى همه مردم :

 انتخاب آب ، چاى يا قهوه به جاى آبميوه ، نوشابه هاى گازدار، يا ساير نوشيدنى هاى شيرين شده با شكر

مصرف روزانه حداقل سه وعده از سبزيجات ، شامل سبزيجات با برگ سبز

مصرف روزانه سه وعده ميوه تازه

انتخاب مغزها ، يك تكه ميوه تازه يا ماست به عنوان ميان وعده

 انتخاب برش هاى نازك گوشت سفيد ، مرغ يا ماهى به جاى گوشت قرمز يا گوشت هاى فرآورى شده

انتخاب كره بادام زمينى به جاى شكلات صبحانه يا مربا

انتخاب نان ، برنج و پاستاى سبوسدار (تهيه شده با آرد كامل ) بجاى نان و برنج و پاستاى سفيد ( تهيه شده با آرد سفيد بدون سبوس )

انتخاب چربیهاى غير اشباع ( روغن زيتون ، روغن كانولا ، روغن ذرت ، يا روغن آفتابگردان ) به جاى چربى هاى اشباع ( كره ،كره آب كرده ، روغن حيوانى ، روغن نارگيل يا روغن پالم)

مدیریت وزن بدن

کنترل و کاهش وزن برای تمام بیماران دیابتیک نوع 1 و 2 پردیابتک و افراد چاق و با وزن بالا مهم است.برای حمایت از کاهش وزن,بهبود a1c ,فاکتور های قلبی عروقی و تندرستی Well-being ,سرویس های MNT و [DSMEAS ]شامل برنامه غذایی اختصاصی در یک شکلی که منجر به کم شدن انرژی دریافتی همراه با ورزش شود.برنامه بهبود شیوه زندگی Lifestyle باید باشد و پیگیرانه دنبال شود تا موجب کاهش وزن وبهبود نشانه های کلینیکی شود.در بخش پیشگیری و تاخیر تبدیل پردیابتک به دیابت نوع 2 و چاقی و دیابت درمورد اهمیت کاهش وزن توضیح داده شده است.    در پره دیابتیک ها برای جلوگیری از گسترش دیابت ,هدف درمان 10-7 درصد کاهش وزن می باشد.برای رسیدن به این هدف از دارو ها هم می توان استفاده کرد.دراین افراد با وزن مطلوب می توان تمرینات ورزشی هوازی و مقاومتی را انجام داد و الگوی رژیم غذایی مدیترانه ای مهم است.در خیلی از افراد چاق و  دارای اضافه وزن با دیابت نوع 2,نیاز به کاهش وزن 5 درصد  جهت رسیدن به نتایج سودمند در کنترل قند خون ,چربی و فشار خون می باشد.حتی کاهش وزن تا 15 درصد با توجه به ایمن بوده , توانایی و نیاز  می تواند حداکثر سود را داشته باشد.در بیماران انتخاب شده علاوه بر رعایت کم کالری بودن رژیم غذایی , درمان دارویی و حتی جراحی متابولیک در رسیدن و نگه داشتن  اهداف,a1c پایین و کاهش ریسک قلبی عروقی می تواند موثر باشد. با انجام این اقدامات ,و بررسی های 5 ساله ثابت کرده است که بهبود در A1C و چربی خون حاصل گردیده است.راهنمایی بیماران با شخص متخصص و آشنا باید انجام گردد.در در مان پره دیابتیکها و دیابتیک ها  وجود بیماریهای روحی در ارتباط با خوردن غذا بررسی شود در صورت مشکوک بودن,به مرکز تخصصی  ذهنی و روحی ارجاع شود.در رعایت رژیم غذایی کوتاه مدت 2-1 سال می توان به اهداف وزنی برسیم.در مورد رعایت رژیم های غذایی طولانی مدت . مطالعات بیشتری برای ارزیابی مفید بودن لازم است.برای انتخاب نوع غذا به علائق ,سالم بودن و توانایی فرد در استفاده دائم از غذا توجه گردد.

کربوهیدرات

مقدار ایده آل کربوهیدرات مصرفی برای دیابتی ها مشخص نشده است و با این حال 1-پایش مقدار کربوهیدرات مصرفی و 2- اندازه گیری مقدار قند خون در جواب به کربوهیدرات روزانه ,به عنوان  کلیدی برای اقدامات قند خون بعد غذا می باشد.اندازه گیری گلایسمیک اندکس و گلایسمیک لود یا بار در کربوهیدرات مصرفی مهم است هرچه غذاهای با بار گلایسمیک کمتر مصرف کنیم مقدار A1C از 0.5-0.2 درصد پایین می اید.دریافت کربوهیدرات کم در دیابتیک ها و پره دیابتیک ها در کاهش قند خون بسیار موثر می باشد.در بعضی افراد رژیم غذایی کم کربوهیدرات توصیه نمی شود 1-زنان حامله یا شیرده 2-بیماری کلیوی 3- بیماریهای رفتاری طرز خوردن 4- در کسانی که داروی SGLT2 مصرف می کنند برای جلوگیری از احتمال کتواسیدوز با احتیاط مصرف شود.در مورد دیابتیک نوع 1 ,الگوی غذایی خاصی واحدی در تحقیقات مشخص نشده است.در بیشتر اشخاص مقدار کربوهیدرات روزانه 46-44 درصد کالری دریافتی باید باشد.در کشورهای پیشرفته برای بچه ها و بالغین سعی می شود از کربوهیدرات فرآوری شده و قند کمتر استفاده شود وبه جای ان تمرکز روی کربوهیدرات سبزیجات,حبوبات , میوه , لبنیات [ ماست و شیر]  و غلات کامل می باشد.از کربوهیدرات های مانند مایعات شیرین [آب میوه و نوشابه] غذاهای فراوری شده ,و دانه های گیاهی فراوری شده ویا افزودن قند به انها پرهیز  می کنند.در دیابتیک هایی نوع 1 و 2 که انسولین قبل از غذا تزریق می کنند.اموزش لازم و مداوم جهت اضافه کردن انسولین با در نظر گرفتن کربوهیدرات مصرفی داده شود.علاوه بر آموزش نسبت انسولین به کربوهیدرات برای طراحی وعده غذایی,انسولین لازم از یک وعده غذایی تا وعده دیگر و اقدامات تنظیم قند خون یاری رسانده شود.در مورد غذاهایی که چربی و پروتئی بالا با کربوهیدرات خورده می شود باید توجه کنیم که جذب کربوهیدرات با تاخیر انجام می شود ممکن است این تاخیر حتی  3 ساعت بعد غذا قند خون بالا می رود.بنابراین  در این مواقع 3 ساعت بعد غذا مقدار قند خون اندازه گرفته شود تا مقدار اضافی انسولین مورد نیاز محاسبه شود.CGM و SMBG همان راههای اندازه گیری قند خون,راهنمایی برای تصمیم گیری انسولین اضافی خواهد بود.دیابتک هایی که جدول انسولینی ثابت دارند  الگوی مصرف کربوهیدرات  بخصوص مقدار وزمان با توجه به زمان اثر انسولین ثابت باشد.تنظیم انسولین قبل غذا با توجه به شمارش کربوهیدرات بعلاوه قند خون قبل غذا تعیین می گردد که در ذیل این مطالب در عنوان جداگانه توضیح خواهم داد.

پروتئین ها

مقدار پروتئین روزانه 1.5-1 گرم بر کیلوگرم وزن بدن یا 20-15 درصد در دیابتی ها بجز بیماری کلیوی باعث بهبود سلامتی می شود. در بعضی تحقیقات, در افراد دیابتی های نوع 2؛ سطح بالاتر پروتئین حدود 30-20 را باعث رضایتمندی بیمار دانسته اند.در آنهایی که بیماری کلیوی دیابتیک [با آلبومینوری و یا eGFR پایین] مقدار پروتئین روزانه 0.8 گرم بر کیلوگرم وزن بدن باشد. کاهش مقدار پروتئین از این مقدار توصیه نمی شود زیرا پایین اوردن ان از این مقدار موجب کنترل بهتر  قند ,اندازه فاکتور قلبی عروقی و یا eGFR پایین , نمی شود.در افراد دیابت نوع 2 خوردن پروتین همراه کربوهیدرات ,ممکن است موجب افزایش جواب بدن به انسولین شود.بنابراین استفاده از کربوهیدرات همراه با پروتئین[مانند شیر و آجیل] در درمان یا جلوگیری از هایپوگلایسمی پرهیز شود زیرا ممکن است موجب بالا رفتن انسولین اندوژنوس و جواب به انسولین گردد.

چربی ها

برای مردم برای رعایت المانهای رزیم مدیترانهای با منو و پلی چربی های غیر اشباء با زنجیره بلند موجود در ماهی،آجیلودانه های گیاهی جهت کاهش ریسکرقلبی عروقی و بهبود متابولیسم گلوکز  مشاوره داده شود.

مقدار چربی روزانه در دیابتی ها مورد توافق نیست و درصد کالری مورد نیاز بر حسب شخص دیابتی تنظیم شودو براساس الگوی غذایی بیمار ,علائق و اهداف متابولیک تعیین می شود.موقعی که اهداف متابولیک و ریسک قلبی عروقی را در نظر میگیریم نوع چربی از مقدار ان مهمتر است و نیز درصد کالری مصرفی از چربی اشباع محدود شود.در مطالعاتی که انجام شده ثابت شده است که رژیم غذایی مدیترانه ای با تاکید چربی غنی از روغن های پولی غیر اشباع ومنو غیر اشباع در بهبود قند خون و چربی خون موثر است.چاشنی ها مانند امگا 3 تاثیر بیشتری نسبت به چربی های کامل ندارد.دیابتی ها خوردن چربی های اشباع و کلسترول لبنیات وچربی ترانس را محدود کنند.بجای ان از چربی های غیراشباع استفاده شود.

روغن کانولا
کانولا از کلزا بدست می اید .در ورامین هم کشت می شود . جذب ید را محدود می کند واسید های چرب نامطلوب دارد که انها را حذف می کنند تا کانولا بدست اید .
مقدار اسید چرب اشباع روغن کانولا کم است. و شامل هر دو اسید چرب امگا۶وامگا۳ درنسبت۲به۱ هست. هم چنین دانسیته لیپوئید وسطح کلسترول خون را کاهش می‌دهد. به عنوان یک منبع قابل توجه از اسید چرب امگا۳ است. و با کاهش همه عوامل مرگ ومیر قلبی وعروقی درارتباط هست. روغن کانولا از سازمان غذا و داروی آمریکا کیفیت سلامتی بالایی را گرفته‌است به علت اینکه کلسترول خون را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد.ترکیب خانواده % از کل اسید اولیکω-۹   ۶۱٪     اسید لینولئیک  ω-۶  ۲۱٪            آلفا لینولنیک اسید  ω-۳  ۹٪            چربی اشباع  3٪             پالمیتیک اسید  ۴٪      اسید استاریک     ۲٪  چربی ترانس
و مسئله ی مهمی که باید بررسی شود را تیتر وار قرار داده ایمبیش از ۹۰ درصد روغن کانولا دستکاری ژنتیکی شده است.روغن کانولا روغنی پالایش شده است که اغلب بخشی از آن هیدروژنی شده تا پایداری آن افزایش یابد که این کار موجب ایجاد تاثیرات منفی بر روی سلامتی انسان می شود.روغن کانولا گیاهی تا به حال تحقیقات قابل اعتماد و بلند مدتی بر روی روغن کانولا GMO (Genetically Modified Organism) نشده است اما گزارش ها حاکی از آن است که تاثیرات زیادی بر روی کلیه، کبد و اعصاب می گذارد و این مسائل نیز در ارتباط با تاثیرات سؤ روغن های دیگر نظیر ذرت و سویا مشهود است.حال صرفا در مراحل روغن گیری صنعتی به علت اینکه از یک حلال سمی به نام هگزان (Hexane) برای استخراج کردن روغن از دانه ها به کار برده می شود، بعضی اوقات مقداری از این حلال سمی در روغن های مخصوص پخت و پز دیده شده است. در نظر داشته باشید که تحت فشار سرد، روغن کانولا فرآیند طبیعی مشابهی را طی نمی کند و در نتیجه خیلی از چربی های اکسید شده و یا ترانس را ندارد.ترکیب اسید های چرب روغن کانولا به شکل زیر است:اشباع شده ۷ %اشباع شده ی خاص (Monounsaturated کمک کننده برای کاهش کلسترول) ۶۳ %امگا ۶ و امگا۳ (به نسبت ۲ به ۱) ۲۸ %خواص روغن کانولا برای قلب یادتان باشد که جایگزین کردن روغن کانولا به جای سایر روغن ‌ها سبب افزایش دریافت اسید چرب امگا-۳ به نام اسید آلفا لینولئیک (مفید) می ‌شود. بررسی ‌‌ها نشان می ‌دهد که این چربی مفید با تاثیرات سودمند زیر، از قلب محافظت می‌ کند:تنظیم ضربان قلب کاهش التهاب کاهش لخته‌ های خونی همچنین مشخص شده است که مصرف منظم این روغن، با کاهش شیوع مرگ و میر ناشی از بیماری ‌های قلبی ارتباط مستقیم دارد.روغن مایع کانولا
مقایسه ی روغن کانولا با روغن زیتون:روغن زیتون و کانولا هر دو به عنوان روغن های که برای سلامتی قلب مفید هستند روانه بازار شده اند. حال این دو نوع روغن دارای فرآیند تولید متفاوتی هستند. روغن زیتون که از تحت فشار قرار دادن دانه ی رسیده ی زیتون گرفته می شود و معمولا تحت دمای سرد است و روغن کانولا تحت دمای بسیار بالا و فرایند پالایش مکانیکی و دخیل بودن مواد شیمیایی نظیر هگزان است که به تنهایی این دمای بالا تاثیر منفی بر روی امگا ۳ گذاشته و به طوری که منجر به تولید چربی های ترانس و اشباع شده می شود.
چه روغنی برای چه کاری؟ روغن ها ویژگی های ظاهری متفاوتی از لحاظ  طعم ، بو ، رنگ و … دارند و انواع مختلفی دارند که معمولا از دانه ی گیاهان تحت فرآیند های خاص استخراج می شوند ، که می توان به روغن آفتابگردان، کانولا، زیتون و … اشاره کرد. هر روغن نقطه ی دود های (Smoke Point) متفاوتی دارند.برای سرخ کردن و پخت پز های که به درجه حرارت بالای نیاز است، بهتر است از روغن آفتابگردان به دلیل نقطه دود بالا استفاده کرد. به هیچ وجه از روغن زیتون برای سرخ کردن و مواردی شبیه به این نباید استفاده کرد. حال بهتر است در صورت امکان روغن هایی که تحت فشار سرد گرفته شده را انتخاب نمود که طبیعی بوده و عاری از معایب نوع تجاری و بازاری آن است.روغن کانولا در ایران کشت کلزا از سال ۷۸ در ایران آغاز شده است و تقریبا در تمام استان‌های کشور برنامه‌ریزی برای توسعه کشت کلزا انجام شده است. این کار دو دلیل عمده دارد:اول آن که کشت کلزا یا کانولا در حد فاصل دو کشت برنج صورت می‌گیرد و بدین ترتیب می‌تواند درآمد اضافی برای زارع به همراه آورد و دوم آن که برخلاف دیگر دانه‌های روغنی کشت آن پاییزه است و می‌تواند در تناوب کشت با گندم یا ذرت قرار بگیرد و بدین ترتیب افزایش عملکردی حدود ۳۷ درصد برای گندم و حدود ۱۵ درصد برای ذرت ایجاد می‌کند.

منابع:healthline  webmd  مترجم: محمدمهدی مغازه ای

میکرونوترینت ها ومکمل های غذایی

در دیابتیک هایی که زمینه کمبود ویتامین یا املاح بدن وجود ندارد استفاده ازانها چه نوع گیاهی یا حیوانی توصیه نمی شود.اندازه گیری دوره ای ویتامین B12 در دیابتیک هایی که متفورمین مصرف می کنند مخصوصا اگر کم خونی و نوروپاتی محیطی داشته باشد ,توصیه می شود. استفاده از آنتی اکسیدان,مانند ویتامین E و C بعلت فقدان شواهد موثر بودن و نگرانی ایمن بودن در استفاده دراز مدت, توصیه نمی شود.استفاده روتین از افزودنی های گیاهی مانند دارچین,زردچوبه , ویتامین D الوورا یا کرومیوم یا کروم در بهبود قند خون شواهدی وجود ندارد. حتی شواهدی از مضر بودن مواد حاوی بتا- کاروتن  در اشخاص وجود دارد.                                                         

هر چند در افراد زیر ممکن است استفاده از مولتی ویتامین موثر باشد. 1-زنان حامله 2- زنان شیرده 3-بالغین پیر 4-رژیم غذایی گیاه خواران 5-کسانی که رژیم غذایی کم کالری و کم کربوهیدرات مصرف می کنند.

الکل

مصرف متوسط الکل, اثرات قابل توجه بزرگی در اندازه گیری طولانی مدت قند خون, در دیابتیک ها نداشته است.ریسک عوارض زیر با مصرف الکل وجود دارد. 1- هیپوگلایسمی و یا 2- هیپوگلایسمی تاخیری مخصوصا در کسانی که از انسولین و داروهای ترشح کننده انسولین استفاده می کنند. 3-افزایش وزن  4- قند خون بالا در کسانی که مقدار زیاد مصرف می کنند.در دیابتی ها باید این ریسک ها آموزش داده شود و انها را تشویق کنیم تا قند خون خود را بعد مصرف الکل چک کنند تا دچار این ریسکها یعنی هایپوگلایسمی نشوند.رعایت این موضوع برای دیابتی ها و غیر دیابتی ها یکسان است.مصرف ان نباید ازمعیار مصرف در زنان یک واحد نوشیدنی ولی در مردان 2 واحد نوشیدنی است تجاوز کند. منظور از یک واحد 12 اونس ابجو یا 5 اونس شراب و یا1.5 اونس distilled spirits .در کسانی که الکل مصرف نمی کنند بهیچوجه شروع نکنند.لازم به تذکر است در دین ما اسلام ,خوردن الکل حرام است.

كنترل ديابت(دكتر ياوري), [۲۳.۱۲.۱۹ ۲۲:۳۸]
سوال مخاطبین؛
میشه خواهش کنم در مورد اثر الکل در دیابت مطلب بزارید.
جواب:
بله، برخی اوقات مصرف الکل باعث افت شدید قند خون می شود. چنانچه شما انسولین تزریق می کنید، الکل می تواند مقدار قندخونتان را به میزان وحشتناکی کاهش دهد. الکل می تواند با تأثیر بر کبد مکانیزم کنترل قند خون بدن را مختل کند.

بنابراین قند شما را بسیار پائین آورد. در نتیجه اگر از اقلیت های مذهبی هستید و قصد دارید در مراسمی نوشیدنی الکلی بنوشید حتماً باید یک غذای سبک با نوشیدنیتان مصرف کنید.

بر اساس توصیه های انجمن دیابت آمریکا مقدار مجاز برای بانوان 1 واحد استاندارد نوشیدنی الکلی و برای آقایان 2 واحد است (یک واحد استاندارد نوشیدنی الکلی دارای 10 گرم اتانول است)
ارتباط بعدی الکل و دیابت مسئله افزایش خطر چاقی و عوارض قلبی عروقی در مصرف الکل و احتمال تشدید دیابت میباشد...

اما توصیۀ کلی و دینی ما عدم مصرف نوشیدنی الکلی هم برای افراد دیابتی و هم غیر دیابتی است.

سدیم

مقدار نمک مصرفی در دیابتی ها مانند افراد عادی زیر 2.3 گرم توصیه میشود ولی محدودیت مصرف زیر 1.5 گرم حتی اگر فشار خون هم داشته باشد توصیه نمی شود.این مقذار نمک با توجه به,محاسبه بشقابی و وجود آن در غذا و از نظر قابل خرید بودن و مشکلات ناشی از توصیه غذا کم نمک بودن , در یک رژیم غذایی مقوی و مغزی در نظر گرفته شود.

شیرین کننده های غیر غذایی

برای بیشتر مردم با دیابت که عادت به خوردن مواد شیرین کننده قندی دارند شیرین کننده های غیر غذایی [شامل بدون کالری یا کم کالری ]ممکن است جایگزین قابل قبولی برای شیرین کننده های قندی [دارای کالری مانند قند,عسل و شربت Agave ] باشد.به شرطی که به اندازه معتدل مصرف شود.به نظر می رسد مصرف شیرین کننده های غیر غذایی اثرات بزرگی در کنترل قند خون نداشته باشد و موجب کاهش کلی کالری و کربوهیدرات می شود.مطالعات نشان می دهد,این مواد سودی در کاهش وزن  دارند هرچند ولی مطالعه دیگر نشان داده که موجب افزایش وزن می شود.زمانی که این مواد باعث کاهش دریافت کالری و کربوهیدرات می شوند مردم باید مواظب باشند برای جبران آنها از منابع غذایی دیگر استفاده نکنند.بعضی آژانس ها مقدار مجاز مصرف آنها را تعیین کرده اند. برای کسانی که مایعات شیرین قندی مصرف می کنند ,ممکن است در کوتاه مدت ,مایعات کم کالری شیرین را جایگزین ان بکنند.کلا ما باید مردم را به عدم مصرف مایعات شیرین قندی وحتی غیر غذایی تشویق کنیم و تشویق به مصرف آب تنها نماییم.اب بهترین نوشیدنی برای دیابتی ها است.

تنظیم انسولین قبل غذا باتوجه به شمارش کربوهیدرات بعلاوه قند خون قبل غذا تعیین می گردد.

 محمد پسر ١٤ ساله اى است كه از حدود سه سال قبل تشخيص ديابت نوع يك براى او داده شده است . محمد روزانه ٢٤ واحد انسولين لانتوس (طولانى اثر ) و قبل از هر وعده غذا تقريبا مجموعا ٢٠ واحد انسولين سريع الاثر ( نوورپيد ) تزريق مى كند .

امروز محمد قند قبل از ناهار را با گلوكومتر اندازه گرفته است كه عدد ٢٥٠ را نشان داده است .

ناهار محمد شامل : ١٥ قاشق غذاخورى برنج ، نصف عدد سينه مرغ ، يك كاسه كوچك ماست ، يك كاسه كوچك سالاد شيرازى و دو ليوان دوغ بوده ⬅️ طبق جداول بالا تعداد واحد كربوهيدرات ناهارش را حساب كرده كه به اين ترتيب : ١٥ قاشق برنج معادل سه واحد قند ، مرغ و سالاد در شمارش قند به حساب نمى آيند ، يك كاسه ماست يك واحد قند دارد و دو ليوان دوغ هم يك واحد كربوهيدرات يا قند محسوب مى شود  پس مجموعا ناهار محمد ، چهار واحد قند داشته

 حالا محمد بايد حساب كند كه به ازاء هر واحد قند چقدر بايد انسولين تزريق كند؟
طبق تو ضيحات بالا ، مجموع انسولين روزانه محمد را بدست مى آوريم : 
٢٤ واحد طولانى اثر +٢٠ واحد سريع الاثر = ٤٤واحد كل انسولين روزانه كه محمد تزريق مى كند 
حالا عدد ٥٠٠ را بر ٤٤ تقسيم مى كنيم = تقريبا مساوى ١١ مى شود ⬅️ يعنى محمد به ازاء هر ١١ گرم كربوهيدرات بايد يك واحد انسولين بزند 
هر يك واحد نان و برنج ١٥ گرم كربوهيدرات دارد ، و هر واحد لبنيات ١٢ گرم كربوهيدرات دارد ،⬅️ پس محمد مجموعا حدود ٧٠ گرم كربوهيدرات مصرف كرده ، پس عدد ٧٠ را تقسيم بر ١١ مى كنيم حدودا مى شود ٦ ⬅️⬅️ يعنى محمد به ازاء ٧٠ گرم كربوهيدرات كه مصرف كرده بايد ٦ واحد انسولين بزند .

 نكته مهم :قند قبل از غذاى محمد بايد بين ٨٠ تا ١٣٠ باشد ، ولى قند محمد ٢٥٠بوده ، يعنى ١٢٠ تا بالاتر از بيشترين مقداری كه بايد باشد 
 خوب حالا با اين قند اضافه چه كار كنيم ؟؟
محمد بايد مقدارى انسولين اضافه هم بزند تا اين قند اضافه را هم پايين بياورد ⬅️ ولى چند واحد بايد اضافه بزند؟؟
براى فهميدن آن عدد ١٨٠٠ را بر مقدار كل انسولين روزانه محمد (٤٤واحد )تقسيم مى كنيم 
 عدد تقريبا ٤٠ بدست مى آيد ، يعنى هر يك واحد انسولين اضافه مى تواند ٤٠ ميلى گرم قند محمد را پايين بياورد،⬅️ پس به ازاء ١٢٠ تا قند بالاتر محمد بايد سه واحد انسولين هم به شش واحد محاسبه شده اضافه كند كه به آن دوز اصلاحى مى گويند .

  در دیابت نوع یک قدری شمارش کربوهیدرات و تنظیم دوز انسولین پیچیده تر است ولی با تمرین و کنترل قندها می توانید به راحتی ، آن را یاد بگیرید . 
در بچه ها و افراد با دیابت نوع یک با توجه به سن فرد ، میزان نیاز به کربوهیدرات متفاوت است ، که این میزان باید طبق جداول مشخص برای گروه های سنی مختلف ، تعیین گردد . 
در اینجا اصول کلی شمارش کربوهیدرات و تنظیم دوز انسولین بر اساس آن را در دیابت نوع یک ، توضیح می دهم . مسلما عوامل مختلف مثل سن ، جنس ، میزان فعالیت بدنی ، استرس و بیماری ، دوران بلوغ و ... بر میزان قند خون و تنظیم دوز دارو بر اساس قند موثر خواهد بود .

در دیابت نوع یک قبل از صرف غذا و تزریق انسولین به چند نکته باید دقت کرد :

 قند من قبل از غذا چند است ؟
غذایی که می خورم چند واحد کربوهیدرات یا قند دارد ؟
 به ازاء هر یک واحد کربوهیدرات چقدر باید انسولین تزریق کنم ؟
 یک واحد انسولین چقدر قند من را پایین می آورد؟

خوب برای پاسخ به این سوالات چند چیز را باید حساب کنیم .

 قند قبل از غذا را با گلوکومتر اندازه می گیرم و یادداشت می کنم .

با توجه به جداول بالا ، مقدار کربوهیدرات غذای خودم را محاسبه می کنم .

برای اینکه بفهمم به ازاء هر یک واحد کربوهیدرات که می خورم چقدر باید انسولین بزنم ، ابتدا کل مقدار انسولین روزانه را که تزریق می کنم حساب می کنم ، یعنی مقدار انسولین طولانی اثر و سریع الاثر را با هم جمع می کنم . بعد عدد ۵۰۰ را بر آن تقسیم می کنم . عددی که بدست می آید ، مقدار کربوهیدراتی است که یک واحد انسولین در من می تواند پوشش دهد ( نسبت انسولین به کربوهیدرات ) .

⚠️ توجه : در افرادی که از انسولین های شیشه ای ( انسانی ) استفاده می کنند ، عدد ۴۰۰ را به کل انسولین روزانه تقسیم می کنیم .

 حالا عدد ۱۸۰۰ را هم تقسیم بر کل میزان انسولین روزانه می کنیم ، عددی که بدست می آید ، به من نشان می دهد که یک واحد انسولین چقدر قند من را پایین می آورد .

⚠️ توجه : در افرادی که از انسولین های شیشه ای ( انسانی ) مصرف می کنند ، عدد ۱۵۰۰ را بر کل میزان انسولین روزانه تقسیم می کنیم .

 در ادامه با ذکر چند مثال توضیح بیشتری خواهم داد .

@dr_roshanidiabete